Грамота "икки дор5оону арааран истии".

Түһүмэхтэр

Тэрийии көрүҥэ

Дьарык хаамыыта

1

2

Тэрийэр чааһа

Сүрүн чааһа

Уос, тыл былчы4на

рын сайыннарар эрчиллиилэр.

Икки дорҕоон ситимин өйдөөн истии

Физкльтминутка.

Д/о “Таай. ханнык дорҕоону эппиппин”

Тарбах гимнастиката

Түмүк чааһа.

“Аптаах мөһөөччүк” иһиттэн оҕолор таабырыны таайдахтарына ыт уонна ат оонньууру таһаарыы.

Магнитнай дуоскаҕа фишкаларынан үлэ.

Фишканан бэйэ үлэлээһинэ.

Аудиозапись “Ат”

Тарбаҕынан үтүгүннэрэн көрдөрөр оонньуу.

(Оҕолор тэҥҥэ оҥорсоллор)

Иитээччи: Саҥа күнү үчүгэй сэргэхтик, үөрэн - көтөн көрсүөххэйиҥ. Бэйэ – бэйэбитигэр мичээрдэһэн үтүө күнү баҕарыаххайыҥ.

- Оҕолор, Тылчаан туһунан остуоруйабытын хатылыаххайыҥ эрэ. Олорбута үһү Тылчаан.Кини ийэтигэр көмөлөһөн дьиэ үрдүн кырааскалаабыт. Бу маннык.(Тыл төбөтүнэн таҥалайы кырааскалыыр курдук төттөрү – таары сотуолааһын) Көрдөрүн эрэ. Онтон чаһытын көрбүтэ, бириэмэ ырааппыт, чаһы

“Тик – так”, “тик – так”(Айаҕы сэгэтэн кыратык ырбатан, тыл төбөтүн синньигэс уһуктаах оҥорон баран, уос уҥа – хаҥас өттүгэр уларытан хамсатыы)

Ол кэннэ таһырдьа тахсан хачыаллаабыт (Айаҕы атан баран тылынан хачыал курдук аргыый аҕай үөһээ уоһу, онтон аллараа уоһу таарыйыы) Ийэтэ минньигэс барыанньаннан күндүлээбит(Уоһу төгүрүтэн. Тылы синньэтэн, төбөтүнэн уоһу төгүрүччү салбаныы. Онтон төптөрү эргитии)

- Оҕолор, эһиги ханнык аһаҕас дорҕооннору билэҕитий?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: а,о, у, и,э, ы, ү,ө.

- Онтон, ханнык бүтэй дорҕооннору билэҕитий?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: т, с,м, п, л,р.......

- Оҕолоор, истиҥ эрэ миигин. Арай Ньургун биирдэ дьиэтигэр тиийбитэ. Ааны аһаатын, муннугар ас сыта саба биэрбит. Ийэтэ ас астыыр. Эдьиийэ ийэтигэр көмөлөһөр. Өйдөөн истиҥ. Ас –ас.

- Хараххытын симиҥ, этиҥ – ас - ас.

(Дорҕооннорунан ырыталлар. Аһаҕас дорҕоону улаханнык, бүтэй дорҕоону кыратык саҥараллар).

- Бу икки дорҕоон туох атыннаахтарый?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: А – дорҕоон – аһаҕас. С – дорҕоон – бүтэй.

- Сөп, «а» аһаҕастык этиллэр, салгын иҥнибэккэ көҥүллүк тахсар. “с” – бүтэйдик иһиллэр.Салгын тииспитигэр иҥнэ – иҥнэ сырылаан тахсар.Бүтэй дорҕоон эбит. Маннык бүтэй (чааскы түгэҕин көрдөрөр).

Иитээчи аһаҕас уонна бүтэй дорҕооннор фишкаларын көрдөрөр, билиһиннэрэр.Кыһыл түөрт муннук фишка – кылгас аһаҕас дорҕоон бэлиэтэ. Онтон от күөҕэ төгүрүк – бүтэй дорҕоон бэлиэтэ.

- “Аптаах мөһөөччүк” иһигэр туох баарын билиэххитин баҕарар буоллаххытына таабырыммын таайын эрэ.

“Иьирдьэ таьырдьа Кулаачык баар уьу?”

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: ыт.

- Сөп, ыт. Ыт диэн тыл бастакы дорҕооно ханнык дорҕоон эбитий?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: ыт диэн тыл бастакы дорҕооно ы –дорҕоон.

- Ы дорҕоон аһаҕас дуу, бүтэй дуу?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: аһаҕас.

- Ы дорҕоон кылгас аһаҕас дуу эбэтэр уһун аһаҕас дуу? Ыт, ыт.Этэн көрүҥ эрэ.

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: Ыт, ыт. Ы дорҕоон кылгас аһаҕас эбит.(Фишканан дуоскаҕа бэлиэтээн иһии)

- Онтон оҕолор, ыт диэн тыл иккис дорҕооно ханныгый? Саҥаран көрүҥ эрэ. Ыт, ыт.

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт:Ыт. Ыт. Ыт диэн тыл иккис дорҕооно бүтэй Т дорҕоон эбит.

- Ыт үөрдэ эһиги кини аатын дорҕооннорун сөпкө

быһааран фишканан бэлиэтээбиккитигэр.Уонна “Ам!” диэтэ. Ыт саҥатыгар ханнык дорҕооннор иһиллэллэрий?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: Бастакы дорҕооно “а”аһаҕас дорҕоон.Иккис дорҕооно”м” бүтэй дорҕоон.

- Сөп, маладьыастар.

- Иккис таабырыммын истиҥ эрэ. “бу туох туьунан ырыаный?”Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: Ат.

- Билигин бары остуолларбытыгар олорон ат диэн тылы фишканан суруйабыт.

- Оҕолор, сынньаныаххайын эрэ. Ыппыт эһигини үҥкүүгэ ыҥырар.

- Онтон ат туйаҕын тыаһа хайдах тыаһыыр этэй?(үтүктүү)

Д\о: “Таай,ханнык дорҕоону эппиппин”

- Оҕолор, эһиги болҕомтолоох буоллаххытына, мин уоһум хамсыырынан ханнык дорҕоону эппиппин таайыахтааххыт.(а, о, у, и, ы, э, ү,ө)

- Оҕолор, ыт киьи до5оро – диэн.Тоҕо итинник диэбиттэрэ буолуой? (Кэпсэтиһии)

- Тарбахтарбытын эрчийиэххэйиҥ эрэ.

Суолга.

Тарбахчааннар хаамсаллар.

Онтон сырсан ылаллар.

Сыыйа тохтоон уоскуйан.

Сынньанаары тохтууллар.

- Аны тарбахпытынан оонньуоххайыҥ.

- Бу туохха майгыннырый?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: Акка.

- Онтон бу?

Оҕолортон күүтүллэр эппиэт: Ыкка.

- Дьарыкпыт бүтэр кэмэ кэллэ.

- Биһиги бүгүн икки дорҕоон ситимин арааран истэн фишканан бэлиэтииргэ эрчилиннибит.

- Биһиэхэ кимнээх күүлэйдии кэлэ сырыттылар?